Tóm tắt sách Alain nói về hạnh phúc| Tilado

Giới thiệu tác giả

Alain (1868-1951) tên thật là Emile Chartier, là một nhà giáo, nhà báo kiêm triết gia nổi tiếng người Pháp. Ông dạy triết học ở trường trung học và những bà giảng của ông đã để lại dấu ấn sâu sắc lên mọt tầng lớp tri thức Pháp. Sau những trải nghiệm, trao đổi về hạnh phúc và bất hạnh của con người, ông đã tổng hợp để cho ra đời cuốn cẩm nang nhỏ này, với hy vọng lan toả góc nhìn của mình về một thái độ sống khôn ngoan, lạc quan và khoa học.

Tổng quan

Đời sống của con người phong phú và phức tạp hơn các loài động vật khác là do hoạt động mạnh mẽ của tư duy và cảm xúc. Hai yếu tố này vừa hình thành tính cách của con người vừa phản ánh lối sống, thế giới quan và hành vi ứng xử của một người trong cộng đồng xã hội. Với cùng một vấn đề, trong cùng một hoàn cảnh mỗi người với lối tư duy và hoàn cảnh khác nhau sẽ có cách nhìn nhận và giải quyết vấn đề khác nhau.

Điều mà tác giả Alain quan tâm và đặt ra là cách nhìn nhận và giải quyết vấn đề từ nội tâm bên trong cho đến lối ứng xử bên ngoài mà người đó đã chọn lựa liệu sẽ khiến họ hạnh phúc hay bất hạnh? Và nếu đó là bất hạnh vậy phải nhìn nhận lại sự việc theo góc nhìn nào mới giúp họ hạnh phúc.

Tác giả cung cấp những ví dụ thực tế, các phân tích khoa học cùng các giải pháp để luyện tập tư duy, qua đó giúp triệt tiêu dần những cảm xúc tiêu cực và những hành vi gây tổn thương, đồng thời gia tăng xúc cảm hạnh phúc và lối sống suy nghĩ tích cực.

Nhìn vào cảm xúc tiêu cực của bản thân như bác sĩ nhìn vào một căn bệnh

Khi một cảm xúc bất hạnh xuất hiện trong thế giới nội tâm một con người thì tư duy về cảm xúc đó cũng xuất hiện và bắt đầu làm việc. Tư duy hay cách gọi dễ hiểu hơn là các dòng suy nghĩ sẽ liên tục mổ sẻ, phân tích lặp đi lặp lại vết thương tinh thần mà ta phải gánh chịu. Chúng đào sâu vào cảm giác đau khổ, mất mát, buồn bã. Chúng đưa ra các viễn cảnh ảo tưởng về một thế giới không có thực-nơi mà ta không phải chịu bất kì tổn thương hay bất hạnh nào.

Khi trở lại với thực tại, nỗi đau vì thế mà càng trở nên sắc bén hơn và vượt quá khả năng chịu đựng. Ta sẽ càng thêm giận dữ, hoài nghi, tự phán xét bản thân theo chiều hướng tiêu cực. Những cảm xúc bất hạnh này sẽ ngày một chồng chất, khiến nỗi đau ban đầu thông qua quá trình này nhân lên gấp bội. Trước khi kịp nhận ra thì ta đã chìm đắm hoàn toàn trong nỗi buồn và sự tuyệt vọng.

Theo Alain, đây chính là cái bẫy cảm xúc mà mỗi người đều có khả năng tạo ra cho chính mình trong vô thức. Nói cách khác, kẻ thù lớn nhất của con người trong việc tìm đến sự bình yên của tâm hồn chính là bóng tối trong con người đó. Đặc biệt với những người nhạy cảm và có xu hướng căm ghét bản thân thì hậu quả sẽ nặng nề hơn, dẫn đến tác động nghiêm trọng lên cơ thể như mất ngủ, lo âu, phiền muộn, rối loạn thần kinh,…

Bằng một giọng văn hóm hỉnh, điềm tĩnh, Alain đề nghị chúng ta hãy thử nhìn vào cảm xúc bất hạnh trong lòng mình như một vj bác sĩ dùng trí tuệ và kiến thức khoa học để điều trị một căn bệnh. Việc đầu tiên để trị bệnh tất nhiên là đi tìm nguyên nhân gây bệnh-tức là đi tìm lý do thực sự của mọi giận dữ, bức xúc, đau khổ xuất hiện trong ta.

Một khi bạn đã biết lý do gây ra căn bệnh thì bạn đã có thể đặt nỗi buòn ấy sang một bên như cởi một lớp áo choàng nặng trĩu. Và cách để cởi bỏ chiếc áo choàng ấy vô cùng đơn giản – đó là giữ cho cơ thể mình liên tục bận rộn. Bởi vì “chính hành động chứ không phải suy nghĩ là cái giải thoả chúng ta khỏi cảm xúc”

Do đó hãy đứng dạy vươn vai, duỗi người, tập thể dục, hoặc duy trì sự vận động tối đa của cơ thể, để nỗi lo âu tan biến cùng sự mệt mỏi vè thể xác. Khi buổi tối đến, một cơ thể kiệt sức sẽ giúp ta chìm vào giấc ngủ dễ hơn, ngủ sâu hơn và quan trọng nhất là giúp ta ngừng suy diễn. Nhờ thế, mọi quá trình đào bới vết thương lòng sẽ ngừng lại, và những nỗi muộn phiền sẽ không có cơ hội để hành hạ ta thêm nữa.

Nghiên cứu của các nhà tâm lý học cho thấy một hiện tượng thú vị xuất hiện trong cơ thể một người có tâm trạng vui buồn thất thường. ĐÓ là quy luật về sự thay đổi lượng huyết cầu trong máu. Vào cuối giai đoạn vui, lượng huyết cầu giảm đi, rồi vào cuối giai đoạn buồn, chúng lại bắt đầu tăng lên. Thiếu và thừa huyết cầu, đó là nguyên nhân của toàn bộ quá trình lên xuống của cảm xúc. Vì thế nều cảm thấy buồn bã hay tuyệt vọng, hãy tn rằng niềm vui sẽ trở lại vào ngày mai. Miễn là cư thể còn khoẻ mạnh thì bạn vẫn luôn còn cơ hội để hạnh phúc.

Liệu pháp để tạo ra hạnh phúc

Với tinh thần lạc quan tác giả Alain cho rằng cuọc sóng vốn cho ta vô vàn chất liệu để kiến tạo niềm vui và hạnh phúc cho bản thân. Chất liệu có thể được cuộc đời sắp đặt sẵn, cũng có thể do ta tự tìm thấy bằng một thái độ sống hân hoan. trong đó, có thể phân ra 2 nguồn chất liệu chủ yếu. Một là cách chúng ta đối xử với tính khí của chính mình, hai là cách chúng ta phản ứng với con người và sự việc bên ngoài xã hội. Hai thái độ sống này đôi khi đứng riêng lẻ, đôi khi lại song hành và bổ trợ cho nhau. Alain cũng đề nghị chúng ta sử dụng “liệu pháp vui vẻ”

Liệu pháp vui vẻ là lấy nền tảng tinh thần vui vẻ để đối mặt với mọi cảm xúc tiêu cực, bất chấp cảm xúc này đến từ trong ta hay người đối diện. Niềm vui được dùng làm cơ sở dữ liệu để phán đoán tình hình và xử lý tình huống, đồng thời là mục đích cuối cùng của hành động. Hãy mặc định rằng ta cần làm mọi thứ để cuối cùng ta được vui vẻ, nhẹ nhõm, không lo âu.

Để luyện tập Alain đưa ra một đề nghị thú vị: Mỗi khi gặp chuyện buồn hay phải lắng nghe những lời lex cay nghiệt, ta đừng vội thẩm thấu những sự tiêu cực đó mà hãy giữ cảm xúc vui tươi để đón nhận chúng như hứng dòng nước mưa mát lạnh đổ xuống. Nếu đã là mưa thì không thể tránh khỏi – hãy nhủ mình như thế và thả lỏng toàn thân để dòng nước trôi qua chảy thẳng về mặt đất. Và để nhuẫn nhuyễn liệu pháp này, chúng ta hãy lặp đi lặp lại với nhiều người. Càng gặp những người bực bội, cáu kỉnh, buỗn bã ta sẽ có nhều thử thách để luyện tập thành thục.

Một khi tư duy vui vẻ đã trở thành thói quen bạn sẽ nhận ra kết quả đáng kinh ngạc. Hãy thử tưởng tượng trời bất ngờ đổ mưa trong khi bạn vừa diện một bộ quần áo đẹp ra đường mà không mang theo dù. Áp dụng liệu pháp vui vẻ, thay vì thốt lên những lời than vãn bực dọc, hãy cười lên nói: “Mưa xong sẽ mát lắm đây”. Và ngay lập tức sự vui tươi này sẽ lan toả đến những người xung quanh. Bởi “nụ cười của bạn chẳng mảy may ảnh hưởng đến cơn mưa, nhưng lại tác động rất lớn đến con người, và chỉ cần cười theo thôi là tất cả đã bớt buồn bã và chán nản rồi”.

Nghệ thuật hưởng thụ hạnh phúc

Nghệ thuật hưởng thụ hạnh phúc không phải điều gì lớn lao mà chỉ là lời nhắc nhở bản thân: hãy luôn hưởng thụ giây phút hiện tại cùng nhũng gì bạn đang có. Bạn càng khát khao đi tìm hạnh phúc thì bạn sẽ chẳng thể nào tìm thấy nó. Đừng lo lắng quá nhiều về tương lai cũng như đào bới sâu về quá khứ, bởi một cái thì đã qua còn một cái thì chưa tới. Điều duy nhất là hiện tại, và nếu bạn không hạnh phúcngay bây giờ thì bất hạnh và buồn khổ sẽ ập đến ngay.

Theo Alain, bi quan là tính khí còn lạc quan là ý chí. Hạnh phúc có đến với một người hay không phụ thuộc vào ý chí và sự điều chỉnh bản thân của người đó. Khi bạn luyện tập liệu pháp vui vẻ hay phép lịch sự, đó là ý chí của bạn để đạt đến sự hưởng thụ hạnh phúc. Bạn có thể bắt đầu luyện tập bằng việc tha thứ cho những sai lầm mà mình đã phạm phải hôm nay, hoặc mỉm cười khi bị xô đẩy trong dòng người chen chúc.

Lời kết

Hãy thực hạnh liệu pháp hạnh vui vẻ của Alain chẳng hạn như, khi phải đối diện với một người cáu kỉnh đang tuôn ra những lời sắc nhọn như gai, đừng để chúng chạm vào lòng mình. Bạn biết họ bất hạnh hơn mình vì đang phải chật vật xoay sở trong sự khốn khó không lối thoát của họ. Vậy thì hãy lắng nghe họ, tìm ra lý do của sự giận dữ, giải quyết vấn đề và truyền cho họ một phần sự điểm tĩnh của ta. Sự bình tĩnh sẽ giúp người đối diện lắng lại những cảm xúc đang dồn dập, thiết lập lại sự ổn định của trạng thái tinh thần. Và rồi bằng một nụ cười mỉm hoặc lời bông đùa, sự bình yên sẽ trở lại trong tâm hồn người đối diện.

Bạn biếtt không, chúng ta sẽ tiêu phí thời gian ít ỏi của mình trên cuộc đời này vào những phút giây đau khổ và bất hạnh, đó chính là điều đáng tiếc nhất. Khi có góc nhìn lạc quan, chúng ta sẽ ít đau khổ hơn và hạnh phúc nhiều hơn, dù hoàn cảnh khắc nghiệt vẫn còn nguyên ở đó.